Edebiyatın Bağımsızlığı…
Semih Gümüş
(Aşağıdaki satırlar, Semih Gümüş’ün 4 Aralık 2010 tarihli Radikal Kitap ekinde yayımladığı “Edebiyatın Bağımsızlığı” başlıklı yazısından aktarılmıştır.)
“Edebiyatın giderek değişmesinden tedirgin olanların sayısı çoğalıyor. Son yirmi yıldan bu yana çok boyutlu bir değişim yaşıyor edebiyat…”
“Kitap, biz istesek de, istemesek de, bir metadır. Maliyet-kâr tepkimesi içinde üretilmek zorundadır ve sürekli üretmeyen yayıncının ayakta kalması olanaksızdır.”
“Nitelikli ve yaratıcı düşünce ürünü, edebiyat söz konusu olduğunda, ayrıca sanatsal yaratıcılık ürünü olduğu için, herhangi bir meta değildir kitap.”
“Oysa kitap, içeriğinin doğru dürüst oluşu yanında, bir nesne olarak da nitelikli ürün kategorisi içinde tanımlanmalıdır. Bu durumda 1000 adet basılan nitelikli bir kitabın maliyeti ancak 500 kitap satışıyla karşılanıyor. (bazıları 150-200 adet ile maliyetini kurtarırken). Bu tür kitapların bir yılda yayımlanan toplam kitap çeşidi içindeki oranı nedir? Bunu kesin bilmek olanaksız. Ama bir yılda 12.000-15.000 çeşit edebiyat kitabı yayımlanıyorsa, bunun belki yüzde 80’i 1000 adet basılıp bir yıl içinde de tükenmeyen kitaplardır. Oysa piyasa, geriye kalanların, giderek onun da küçük bir bölümünün, bir yıl içinde yayımlanan kitapların yüzde 2-3’ünün ve onların yayıncılarının üstüne kurulmuyor mu artık? / Dolayısıyla popüler kitapların piyasaya egemen oluşunun, edebiyatın okurla buluşmasının önünde bir duvar ördüğü söylenebilir mi?”
“Çok-satan kitaplar kitap okurunun sayısının da çoğalmasını sağlar; sözgelimi Elif Şafak’ın ‘Aşk’ romanının bir yılda yarım milyon adet satılması, okurları öteki romanlara da gönderiyor mu? Ya da Ahmet Altan’ın kitabının 2.99 liraya yüz binlerce satılması? Sonunda, bazı çok-satan kitapların okur sayısının artışına herhangi bir katkısının olmadığını yaşadığımız deneylerden gördük.”
“Satılan, konuşulan kitapların ezici çoğunluğu neredeyse on büyük yayınevince yayımlanıyor.”
“Asıl olan şu: İçinde bulunduğumuz kültür ortamı nitelikli edebiyatın vazgeçilmez bir değer olduğu gerçeğini sürekli üretip tazelemezse, bağımsız yayınevleri zor durumdan hiçbir zaman kurtulamaz.”
(Yukarıdaki alıntı, Semih Gümüş’ün 4 Aralık 2010 tarihli Radikal Kitap ekinde yayımladığı “Edebiyatın Bağımsızlığı” başlıklı yazısından, yazarla yayınevinin hoşgörüsüne sığınılarak aktarılmıştır.)