Aşağıdaki satırlar, Melih Cevdet Anday’ın “Edebiyat Yazıları”ndan Yalçın Armağan’ın yayına hazırladığı Suçumuz Edebiyat (Everest, 2017) adlı yapıtındaki çeşitli denemelerinden alıntılanmıştır.
“Bir edebiyat yapıtına, bizim doğru bellediğimiz felsefi ve bilimsel açıları uygulayarak sonuç almaya kalkmak, sadece roman kişileri ile romancıyı boş yere karıştırmakla kalmaz, genellikle sanat yapıtlarının ‘doğru-yanlış’ ölçüsüne vurulması gerektiği anlamına gelir ki, sanatın varlık nedenini ortadan kaldırmakla birdir bu.”
“Oysa yaşam (ve doğa), bizim dizgelerimiz, öğretilerimiz denli tutarlı değildir, doğru-yanlış ölçülerimizi aşan bir niteliktedir; yoksa bütün sanatçıların, kurdukları yapıtları bir de bilim adamlarına inceletmeleri gerekirdi.”
“Mavi bir portakal olduğunu Éluard’dan duyduktan sonra dünyamızı daha güzel bulmuştum. Fakat Aragon kalktı, bakın ne dedi ve sevincimi yarıda bıraktı: Portakal hamken mavi olurmuş, demek bu dize doğruymuş. Oysa bu dizenin doğru olup olmadığını araştırmak benim aklımın ucundan geçmemişti.”
“Yaratıcı, alçakgönüllülüğünü az konuşarak, tanıtıcı ise anlaşılırlığı, entelliğe düşmemekle gerçekleştirir.”
“Yaratıcının kendi yapıtını tanıtmasına gelince… Burada çok başka sorunlar ortaya çıkıyor. / 1- Yaratıcı kendi işini anlatabilir mi? / Daha önemlisi:/ 2- Yaratıcı kendi işini anlatmalı mı?”
“Borges(‘e) … ‘Hikâyenizi beğendik, ama ne demek istiyorsunuz bu hikâyeyle?’ diye soruyorlar. Yanıt şu: ‘Hiçbir şey demek istemedim. Anlatmak istediğim sadece hikâyenin kendisiydi. Eğer daha da yalın bir biçimde daha basit sözcüklerle anlatabilseydim, inanın ki öyle yapardım’. Hikâyenin kendisi zaten kendi gerçeğidir, değil mi? Ama insanlar bunu kabul etmiyorlar, yazarların gizli amaçları olduğuna inanıyorlar.”
(ss.133, 134, 178, 179, 180)
(Melih Cevdet Anday’ın bu yöndeki aktarımlarını sürdüreceğim.)
Öykü sanatına dönük kılavuzluk, çilingirlik bağlamında alınabilecek yukarıdaki satırlar, Melih Cevdet Anday’ın “Edebiyat Yazıları”ndan Yalçın Armağan’ın yayına hazırladığı Suçumuz Edebiyat (Everest, 2017) adlı yapıtındaki çeşitli denemelerinden alıntılanmış; Anday ailesinin değerli varisleriyle Yalçın Armağan’ın, Everest Yayınlarının hoşgörüsüne sığınılarak aktarılmıştır.