CUMHURİYETİN ÖYKÜ PATLAMALARI; BİR’DEN BİN’E…
M.Sadık Aslankara
(31.10.2024 YAZISIDIR)
- Bölüm / 2023
Cumhuriyet, ilk yüzyılını tamamladı, ikinci yüzyılına geçip bunun da ilk yaşını kutlayıp devirdi bile. Kendi payıma son çeyrek yüzyılda yayımlanan öykü kitaplarına göz atmalarımı özetlediğim dizinin sonuna geliyorum artık.
İkinci yüzyıl başlarken, yayın tarihleri bağlamında cumhuriyet yüzyılının son çeyreğine giren, ama ikinci binyılın ilk çeyreğine yayılan öykü kitapları, elbette okuduklarımla sınırlı değil, tersine yazarların öykü kitapları alabildiğine geniş, yaygın uzanımlarıyla görkemli bir yelpaze halinde kendini gösteriyor.
Yine de bu çeyrek yüzyılın öykü verimine bakarken, 2024’te yayımlanmış benim yetişebildiğim öykü kitaplarını da listeye eklemek gereği duyduğumdan halkayı haftaya tamamlayıp, bunca yılın verim örnekleri üzerinden kimi çıktılar yakalayıp bunlara yer açmaya çalışacağım ardı sıra gelecek yazılarımda.
Her yıl yazarlar, yayımladıkları öykü kitaplarıyla geniş bir yelpazede sıralanıyor. Cumhuriyetin geçen bu ilk yüzyılının, tüm sanat dallarıyla alanlarında büyük bir yaratıcı gelişim eşliğinde artarda yaşanan atağın, kendi içine kıvrık düşünce üretiminin mayalandığı bir evre olduğu söylenebilir.
Cumhuriyetle sağlanan okuryazarlık, cumhuriyetle açılan okullar, yollar, tüm toplumu kuşatan insanlar arası ağlar sayesindedir ki Türkiye’nin her köşesinde öykü okuru oluştu, sayfaları öykülerle çoğalan dergiler yayımlandı, birbirinden farklı öykü kitapları, cumhuriyet boyunca bir mısır patlaması benzeri öykü patlamalarına yurt oldu.
Şimdi, 2023’ün okuyabildiğim öykü kitaplarına geçebiliriz, bir sürprizle.
…Veee Füruzan, Sevda Dolu Bir Yaz’dan çeyrek yüzyıl sonra, bir kez daha öyküleriyle: Akim Sevgilim. Ama öyküyle süren bir yaşamın son soluğu.
Yarım yüzyıla yaklaşan öykücülüğüyle Erendiz Atasü Herkes Sevdiğini Öldürür, verimleriyle son on yılda çok sayıda kitapla görünen, hemen de yitirdiğimiz Recep Seyhan (1954-2023) Bir Sepet Hayal, Zango’nun Değirmeni, öykünün içtenlikli yolcusu Cafer Hergünsel Emirgân’ın Muhteşem Kadınları adlı yapıtlarıyla alanı köpürtmeyi sürdürdü.
Yola çıktığından bu yana alanda varlığını hep duyuran Müge İplikçi Ah Be Melek, kimi araştırma kitapları yanında Anlatmaya Değer Bir Hikâyen Var mı? adlı ilk yapıtıyla Onur Bütün alana katılan kadın yazar oldu.
Dergilerde yayımladığı öykülerini toplayan Hakan Günday da Derz adlı yapıtıyla alana katıldı. Gülseren Budayıcıoğlu Görünmeyen Kadınlar adlı yapıtıyla romanları yanında öykü alanında da görünürlük sergiledi.
2000’lerde öyküleriyle alanda yer tutan yazarlar olarak Sevin Sezgin Umuda tutunmak, Ayşe Ünüvar Yaralı Badem Ağacı, Güzin Yalın Küçük Meseleler, Sofya Kurban Sessizlik Çağı, Ayça Erkol Yüze Kadar Say, Figen Alkaç Yanlışlıkla Mutlu, Merve Koçak Kurt Söz Sandığım, Aslıhan Kocabal Gerçeğe Aykırı Beyanlar, B. Nihan Eren Nefeshane, Semrin Şahin Küller, Pelin Buzluk Yer Değiştiren Sular, Merve Koçak Kurt Söz Sandığım, Hatice Sönmez Kaya Flamingoların Ağıtı, Göksu N. Çakır Pazar Kahvaltısı, Muzaffer Özen Hüzün Tarlaları, Yılmaz Okyay Kumbaramdaki Öyküler, Polat Özlüoğlu Sahi Adım Neydi, Kadir Daniş Belki de Yanlış Bir Leyla, Özgür Çırak Biz de Yarın Güleriz, Emrah Kurul Bir Ölüm Bir Kalım, Emrah Öztürk Evine Dönemeyen Adam, Akın Ersöz Allı Güllü Perdeler, Oğuz Dinç Kırılma Noktası adlı yapıtlarıyla ağırlıklarını korumayı sürdürdüler.
Sülbiye Yıldırım Lukianos’un Horozu, Nurdan Aladağ Kalbindeki Yaraya Bak, Ayşenur Tanrıverdi Serinlikler, Burcu Ünlü Ben Yokmuşum Gibi, Öznur Yalgın Siyah Alfabe, Uğur Demircan Örtü, Engin Akyürek Zamansız, Mustafa Deniz Serter Can Davası, Emir Çubukçu Yaban Hayvanı Koleksiyonu, Hakan Sipahioğlu Şehrin Şeytanları adlı ikinci yapıtlarıyla alanda ısrarlı oldukları izlenimi bıraktılar.
İlk yapıtlar da yine azımsanamayacak yoğunluktaydı.
Fatma Meral Beysel Saylar Bakla Falı, Işıl Madak Anlamsızlık Saati, Zübeyde Andıç Kuşlar, Pıtraklar ve Tıraş Sandığı, Ebru Kış Minimal Şeyler, Melike Pehlivan İşler Leke, Ayla Burçin Kahraman Onuncu Ay, Esra Kahya Benim Rüyalarım Hep Çıkar, Emel Aslan Suç ve Bela Öyküleri, Müge Ceyhan Letafetsiz Ama Evladiyelik Öğütler, Nilar Gök AzgınVar!, Olvido Ayşe Akan Tıpkı Taşı, Canan Sancak Kızıl Su, Fatma Gülâra Işık Tuğcu Bir Ağacın Bütün Kuşları, Özlem Yılmaz Divan Cadısı, Vildan Külahlı Tanış Çizgide Bir Kukla, Nis Tuğba Çelik Karanlıkta Kanto, Feyza Ay Denizağaçları, Kemikyüzleri, Çağdaş Küçük Yarın FM, Cabir Özyıldız Eski Zaman Türküsü, Başar Yılmaz Kara Kışın Gün Işığı, Murat Arı Ahırkapı Feneri, Cabir Özyıldız Eski Zaman Türküsü, Hasan Kılıç Çekmece, Hakan Ortaç Kırak, O. Ertuğrul Önen Kader Tatil Yapmaz, Ahmet Erkam Saraç Battığımız Bataklar, romanlarından sonra alandan adım atan Sedat Anar Paganini Dinleyen İnekler, Barlas Kubilay Yol Öyküleri: Masallar, İlhan Günay Bulutlara Yazılan Öyküler, Nihat Ahlat Oluk, Talat Kırış Uzak Deniz Küçük Yağmur, sinemadan taşıdıklarıyla Çağan Irmak Gözümden Deliler Taştı, Murat Arı Ahırkapı Feneri, Nihat Kopuz O Yazar Muhtemelen Benim, Rıdvan Hatun Billur Örüntüler, Efe Zeybekoğlu Yanılsamalar Dünyası, Refik Sürmeli La Minim adlı yapıtlarıyla alana ilk kez katıldılar.
1928’den günümüze hemen her yıl hadi diyelim on yılda bir Cumhuriyet, yepyeni öykülerle birden bine, binden binlere ulaşan patlamaların seyir terasına dönüştü. Gerçekten öyle çok öykü dalgasıyla karşılaşıldı ki, günümüzde yaşanan bu patlamalar, öykümüzün doğal görünümü olup çıktı.
Öykümüzün yolu cumhuriyetle sonsuz açılıma kavuştu artık, kutlu olsun!