Feyzullah Ertuğrul (d.1926), TÖS’ün (Türkiye Öğretmenler Sendikası) ile Eğit-Der’in eski genel başkanlarından, Kızılçullu Köy Enstitüsü mezunu bir öğretmen, aydın, yazar…
Belgesel, onun bakışı eşliğinde, Anadolu aydınlanmasının en temel kült bir iki yapısından sayabileceğimiz Köy Enstitülerinin bu aydınlanma hareketindeki rolü temelinde yükseliyor. Hasan-Âli Yücel ile İsmail Hakkı Tonguç’un, Anadolu aydınlanmasının yaşama geçirilebilmesinde köyün bir hedef, bir pilot olarak alınarak yola koyulmaktaki ısrarın ülke gerçekleriyle örtüşmesi olgusu açısından bunun nasıl isabetli, yerinde olduğunun altı çizilip vurgulanıyor.
Anadolu aydınlanmasının, kimi kırılma noktalarına da kesitler halinde değinilen belgeselde özellikle aydınlanmanın hedeflediği “birey”in yaratılması sürecindeki çabalar işleniyor. Bunun için verilen topyekûn savaşım odağındaki etkinliklere yer açılıyor.
Bu çerçevede belgesel, Yücel ile Tonguç’un el verip köyden çekerek bugünlere taşıdığı Feyzullah Ertuğrul’un bu insanlara karşı bir gönül borcu bağlamında da alınabilir.
“Yücel ile Tonguç’un İzinde Bir Ömür…”de bütün bunlar, 2003-2010 arasındaki çekimlerle toplam sekiz yıla yayılan görüntüler eşliğinde sunuluyor.