Stanislavski’yle Bir Karakter Yaratmak…
(19.10.2017 Yazısıdır)
Tiyatro oyuncusuna yönelik de olsa, öykü karakterini yaratmada yararlanılabilecek bir tür kılavuzluk, çilingirlik bağlamında alınabilecek aşağıdaki satırlar, A.Mümtaz İdil çevirisiyle Konstantin Stanislavski’nin Bir Aktör Hazırlanıyor (Öteki, 2017) adlı yapıtından alıntılanmıştır.
“Bir aktör de tıpkı bir çocuk gibi, her şeyi baştan öğrenmelidir. (.) Bakmayı, yürümeyi, konuşmayı…” (s.123); “Bütünü bir çırpıda kontrol altına almanın olanaksızlığı yüzünden onu parçalara bölmeli, her parçayı ayrı ayrı sindirmeliyiz.” (s.167) “… Biri ile ilişki kurmak istediğiniz zaman, önce onun ruhunu, iç dünyasını arıyorsunuz.” (s.231)
“Bir rol üzerinde yapılan bilinçli çalışmanın ilk döneminde aktör, rolünün ruhuna giden yolu, o rolün içinde, kendi içinde ve çevresinde olan biteni bütünüyle anlayamadan, yalnızca hisseder. Bilinçaltı ülkesine ulaştığında ise, ruhunun gözleri açılır, her şeyin, hatta en ince ayrıntıların bile farkına varır ve böylece hepsi yepyeni bir anlam kazanmış olur. / Artık, hem rolünde, hem kendi içinde beliren yeni duyguların, yeni kavramlarla görüşlerin ve davranışların bilincine varır.” (s.323)
“Ben size rolün kendisini değil, rolün içinde kendimi, kendi niteliklerimi gösterdim: Kendi biçimimi, yüzümü, jestlerimi, mimiklerimi, duruşlarımı, özelliklerimi, hareketlerimi, yürüyüşümü, sesimi, söyleyiş biçimimi, konuşmamı, ses uyumlarımı, ses tonumu, huyumu, tekniğimi, kısacası duygudan başka her şeyimi gösterdim.
Dıştan bakıldığında anlamlı bir vücuda sahip kişiler için, benim şu anda yaptığımı yapmak güç olmayacaktır. Sesinize bir tınlama verin, kelimeleri tane tane, cümleleri açık seçik söyleyin, duruşunuz, oturuşunuz göze hoş görünsün, yumuşacık ve rahat görünümde olun, bütün etki sizi tatmin edici olacaktır. Beğenilip beğenilmediğimi göreyim diye bakışlarımı sizden ayırmadan, bir tavernada oynayan başka bir şarkıcı gibi oynadım. Kendimi tam bir satıcı, sizi de alıcı gibi hissettim. / İşte bu da, kendini göstermenin, sergilemenin son derece yaygın, beğenilen bir biçimi olmasına rağmen, kaçınılması gereken kötü oyunculuğun… örneğidir.” (s.239)
Tiyatro oyuncusuna yönelik de olsa, öykü karakterini yaratmada yararlanılabilecek bir tür kılavuzluk, çilingirlik bağlamında alınabilecek yukarıdaki satırlar, A.Mümtaz İdil çevirisiyle Konstantin Stanislavski’nin Bir Aktör Hazırlanıyor (Öteki Yayınevi, 2017) adlı yapıtından alıntılanmış; İdil ailesinin değerli varisleriyle Öteki Yayınevinin hoşgörüsüne sığınılarak aktarılmıştır.