Yeni Köleci Çağda Yazarlık…
M.Sadık Aslankara
(27.12.2018 YAZISIDIR.)
Hawking, ölmeden önce kaleme aldığı makalelerin birinde, yeni öngörüsünü dile getirmiş, insanlık için olası bir tehlikenin altını çizmişti aynı zamanda.
Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan haberde anıldığı biçimiyle, Hawking’e göre zenginler, kendi çocuklarının DNA’ları üzerinde yapacakları değişiklikle aile soylarında kalıcı bir iyileştirme sağlayabilecek, buna göre ortaya çıkması olası bir “insanüstü ırk”, insanlığın sonunu getirebilecekti ne yazık ki.
Bu konuyla ilgili, düşüncelerini şöyle paylaşmıştı Hawking:
“Bu yüzyılda insanların zekâ ve saldırganlık gibi içgüdüleri değiştirmenin yolunu keşfedeceğinden eminim. Muhtemelen insanlar üzerinde genetik mühendisliği uygulamaları yapılması karşıtı yasalar kabul edilecek. Ancak bazı insanlar hafıza, hastalıklara karşı dayanıklılık ve ömür süresi gibi insani özellikleri geliştirme hırsına karşı koyamayacak.” “Bu tür insanlar ortaya çıktığında, geliştirilmemiş insanlarla ilgili önemli sorunlar olacak. Sıradan insanların soyu tükenecek ya da önemsiz hale gelecekler.” (Cumhuriyet, 16.10.2018)
Sıradan insan soyunun tükenmesine gerek kalmayabilir… Neden derseniz, onları önemsiz kılıp birer robot-köle haline çevirmek yetebilir bu işi programlayanlara. Gereksiz yere niye uğraşılsın, diye düşünebilirler pekâlâ. Dünyayı yöneten insanüstü akıllı varlık bütün insanlığı yöneteceğine göre, böyle bir girişime gerek kalmayacaktır o zaman.
Hawking’in sözleri, ister istemez bin yıllar önceki köleci toplum düzenini anımsatıp çağrıştırıyor insanda. Yeni bir yıla girerken, bu köleci düzenden kalkıp bin yıllar sonra yine bir köleci toplum düzeni mi oluşuyor acaba, diye düşünmekten alamıyor insan kendisini.
Yapay zekâ, insan klonlama, robot vb. olgular belirli bir kesim dışında henüz kitlelerin, bütün bütüne algı alanına girmiş değil belki. Kaldı ki yaşanan savaş, şiddet, göçmenlik vb. küresel sorunlarla da gölgelendiği düşünülürse, kitlelerin kanımca bu tür konuların, ancak tuzu kurularca ele alındığı sanısı taşıdığı, bu konudaki yaklaşımın yaygın olduğu kestirilebilir bana göre. Bu durumda insanlığın doludizgin yeni bir köleci çağa doğru at koşturacağı nasıl görmezden gelinebilir mi peki?
Ya o zaman n’olacak? Yazarın bahtına bir tür kölelik mi düşecek? Yapay zekâ robot-yazardan sonra sıra köle-yazara geldi de biz mi ayırdında değiliz bunun? Yoksa bir trajik yarılma mı yaşıyoruz hep birlikte?
Felsefenin ünlü adlarından Epiktetos’un bir köle olduğu biliniyor. O çağlarda felsefeci-bilimci, sanatçı, sporcu köleler revaçtaydı, sergiledikleri hünerden ötürü. Bu nedenle sahiplerince agoralarda ya da şölen sofralarında baş tacı ediliyorlardı sahiplerince.
Ne var ki yeni köleci çağda Hawking’in görüşüyle kendilerini güvenceye alan insanüstüler, yazarları da kölelerden değil kendi aralarından çıkarır herhalde. Öteki bilim, sanat, spor alanlarında olduğunca yazarlık gibi yüce bir işi kölelere, sıradan insanlara niye bıraksın insanüstüler, öyle değil mi?
Homeros çağlarından nereye geldik… Nerelerden nerelere…
Ah yazarım, vah yazarım…